– a concept, an attitude – and this blog
Her eit tvittra hjartesukk frå bibliotekaktivist Alan Wylie i London (Cllrs = Councillors = kommunestyremedlemmar).
When I’m Libraries Minister I will ban:
Calling Libraries ‘Hubs’
Calling Library Assistants ‘Customer Service Assistants’
Claiming that self-serve frees up staff time to do other things.
Cllrs or anyone else saying that libraries need to evolve to remain relevant.— Alan Wylie (@wylie_alan)
Også i det svenske LO-tidsskriftet Arbetet er nedskjæringane på biblioteket i Stockholm eit tema. Her blir Hans Zetterberg, ein konservativ tidlegare sjefredaktør i Svenska Dagbladet, sitert:
«I Sverige har vi trott att det mest onödiga, politik och ekonomi, är det enda nödvändiga. Konst, naturvetenskap, litteratur, religion, moral, allt detta har ansetts oviktigt.»
Zetterberg såg och kritiserade hur svensk höger försökte använda marknadens logik på allting, trots att den egentligen bara passar i näringslivet. Överallt annars gör vi ju i allmänhet saker av helt andra skäl än för att tjäna pengar.»
Frå Stadsbiblioteket på Sveavägen
Siste >> Ifølgje avisa Proletären var det 1000 demonstrantar på demonstrasjonen mot kutt i bibliotekbudsjettet: «De som redan har allt går inte på bibliotek.»
ETC har fanga opp demonstrasjon i Stockholm i dag mot store kutt og 34 færre stillingar: – Alla aktiviteter blir lidande, bokcirklar, språkcafeér, babysång, digital extrahjälp. Internationella biblioteket blir i princip nedlagt när lokalen sägs upp och det ska trängas ihop i Kungsholmens lilla bibliotek.
Det nye blå fleirtalet i Stockholm viser seg å ikkje vere kulturkonservativt, for å seie det mildt. 45 millioner skal sparast inn, truleg for å kutte i skattar og avgifter, noko dei rike tener mest på. Bibloteket er blant dei største taparane.
Ei meiningsmåling syner at biblioteka i metropolen har praktisk talt full støtte frå innbyggjarane på fleire felt. 93% meiner biblioteket er ein «cornerstone of all New York City communities» og 84% at budsjetta bør aukast. Men trugsmåla er mange; nedslitne lokale, auka kostnader og auka etterspurnad. Kan likevel biblioteka bli prioritert i budsjettforhanlingane for 2020?
Huffington Posts britiske utgåve har vore i East Sussex og sett på bibliotekkrisa. Der har fylkesrådet sendt ut eit skjema der dei spør folk om kva for tiltak dei kan akseptere i neste runde med innsparingar. Eitt av alternativa er om dei kan tåle årsavgift for bibliotekbruk, under føresetnad om at biblioteklova sitt gratisprinsipp blir oppheva.
I artikkelen får vi nye tal for nedskjeringane sidan 2010: Minst 846 færre bibliotek, mellom 8 og 10 000 færre «professional library workers». Og om lag 400 tidlegare offentleg drivne bibliotek er blitt «community-run», som er bibliotek-nytale for at dei er overtekne av frivillige, stort sett amatørar.
Vi har skrive mykje om dei ulike sidene ved bibliotekkrisa i Storbritannia. Ei av sidene heiter konkurranseutsetting. No har bystyret i York inngått avtale med ein av dei mange private drivarane av bibliotek. Sukringa av pilla er at avtalen sikrar vidare drift av alle biblioteka i femten år framover. Dei er ikkje dumme korkje dei næringsdrivande eller det politiske høgrefleirtalet. I York har nok protestane mot biblioteknedlegging stilna.
Den norske kulturministeren har etter både Jeløya og Granavolden forsikra oss om at formuleringa at dei skal satse på «nye modeller for drift av bibliotek» ikkje tyder konkurranseutsetting etter britisk eller svensk modell. Men kor lenge vil dei blåblå sjå på «suksessen» i grannelanda utan å opne døra på gløtt?
Lars Egeland under høyringa
>> Oppdatering 18.2. kl. 21.25: Retting av lenka til videoen.
Høyringa på Stortinget om kulturmeldinga som vi varsla om i går er no ferdig. Norsk Bibliotekforening og Biblotekarforbundet tok opp viktige saker som e-lydboka og manglande statleg initivtiv til formidling av kulturfondbøker. I innlegga deira, som startar kl 14.34 i denne videoen, blei det ikkje sagt så mykje som det bibliotekfaglege miljøet ikkje kjenner frå før. Men då Åslaug Sem-Jacobsen frå Senterpartiet utfordra bibliotekarane til å seie noko meir om kvifor ein avtale om e-bøkene ikkje kjem på plass, minna NBFs nestleiar Lars Egeland om at politikarane har dei verktøya som trengst i verktøykassa: «Når ingen vil gå tilbake til forhandlingsbordet så må de bruke dei verktøya.» Egeland kjem frå fagbibliotek: «Fagblioteka er alt digitale. Papirutlånet utgjer jo nesten ingen ting, så dette handlar om å vri økonomien og lage i stor grad nasjonale løysingar, så kan også folkebiblioteka ha ei framtid.»
>> nytt 20.2.: NBF og Egeland utdjupar dette på heimesida 18.2.:
» … forlagene bør ha en plikt på å selge bøker i alle formater, om de ønsker å dra nytte av offentlig støtte på et av formatene. Derfor bør f.eks. momsfritak på papirboka være knyttet til at de også vil selge boka som lydbok til biblioteket.«
Ikkje muleg lenger å skilje ein lesar frå ein musikk-fan
Rapporten Boken 2018 – marknaden, trender och analyser som Svenska Bokhandlareföreningen og Svenska Förläggareföreningen står bak, inneheld ein del interessant om lydboka. Vi har lese på skrå og funne blant anna dette sitatet av direktøren for BookBeat, ein av lydbok-appane i Sverige:
«Tillväxten av främst ljudböcker gör att bokmarknaden står sig stark i konkurrens med annan digital media som Spotify och Netflix och lyssnarna visar en ännu högre betalningsvilja för böcker, upptill 200 kronor per månad. Även grupper som tidigare kanske inte läste så mycket böcker har nu börjat lyssna. I snitt lägger våra användare cirka 20 timmar på ljudböcker, vilket motsvarar strax över två böcker, per månad. På ett helår blir det rätt höga siffror. Jag har svårt att se att det någonsin har funnits så många svenskar som lagt över 2 000 kr och 240 timmar på böcker per år som de gjorde under 2017. Känns som ett styrkebesked för hela branschen som är mitt i en stor omställning där vi inte bara konkurrerar mellan branschens egna kanaler».
Sjølv har vi nyleg, for ein femtilapp ekstra i månaden, oppgradert ein av desse straumetenestene til «Familie» og gjort ein av etterkomarane til relativ storlesar etter nokre år å lege under for tv-serie-syndromet. Og småbarns- tilsvarande …
Men dette skal altså biblioteka ikkje få vere med på.
PS: Ein skilnad mellom dei to grannelanda våre, som vi må sjå nærmare på, er at Noreg no må ha ein overetablering av fysiske bokhandlar, med typisk to kjedebokhandlar i kvart kjøpesenter, mens du til og med i storbyar i Sverige må leite lenge etter ein skikkeleg bokhandel. Sånt har nok innverknad på lesevanane.
Bibliotekarforbundet har lenge hatt ei aktiv arbeidsgruppe for e-bøker, men som no går heilt opp i dei elektroniske lydbøkene. For denne litterære formidlingsforma har blitt ei stor sak i riksmedia dei siste par vekene. Det starta med at sjefane for storbybiblioteka ytra seg i Aftenposten 8.2. og som vi blogga om (under denne bloggposten legg vi no inn lenker til dei seinare oppslaga i ulike media).
>> Måndag 18. februar er det høyring om kulturmeldinga på Stortings-TV. Ørjan Persen skal snakke for BF kl. 14.34. Det heiter seg at han vil bruke «alle» dei tre minutta sine på e-lydboka. NBF kjem 14.31. Dei hadde eit e-lydbokinnlegg i Dagsavisen laurdag.
BF sitt tidsskrift Bibliotekaren intervjua 14. februar Ørjan Persen som er leiar av arbeidsgruppa. Overskrifta er tydeleg: «- Har ventet lenge nok på e-lydbøkene». Persen presenterer ein grundig analyse av stoda og kan ikkje sjå hindringar for at konstruktive forhandlingar skulle kunne starte mellom forleggarane og Nasjonalbiblioteket. For mens e-boka går treigt for tida, er e-lydboka ein suksess:
Musikkstrøyming på snø, ved Slottsparken i Oslo
Her om dagen fekk vi vår første oppleving av det ambisiøse prosjektet «Digitization and Diversity» gjennom rapporten om iPad eller papirbøker. I dag strøymer det på (sic!) frå same kjelde ein rapport om Digitaliseringens innvirkning på norsk musikkbransje.
Ordet «bibliotek» førekjem ikkje på dei 162 sidene. Kanskje ikkje overraskande, for det er no åtte år sidan innkjøpsordninga for norsk musikk på CD brått tok kvelden, og etter dét avslutta dei fleste (?) biblioteka heile musikktilbodet (mykje eige innkjøp var det aldri, berre i nokre større bibliotek). Men det heng sjølvsagt saman med Spotify, YouTube og liknande trådlause tilbud.
Men dette er berre eitt av bibliotekas domenetap på eit par ti-år:
