Biblioteket tar saka #librarycase

Når nokon skal skrive historia om organisasjonen IFLA, blir det, i tillegg til dei alarmerande udemokratiske og arbeidsmiljø-øydeleggjande prosessane i 2022 ff, umuleg å styre unna den sterke tilnytinga til multimilliardæren Bill Gates. For verksemda til IFLA er til 67% finansiert frå Stichting IFLA Global Libraries (SIGL), ei forkledning for Bill and Melinda Gates Foundation (BMGF).

I dag er det to syn på dette; anten blir det sagt å vere ei stor, smilande lykke for IFLA og biblioteka (jf illustrasjonen til venstre), eller Gates’ filantropi er som Tim Schwab i dag skriv i The Nation: «a thin silver lining in a very dark cloud» (til høgre ei fersk bok av han om same tema).

For noko er i ferd med å skje. Schwab skriv blant anna (mi omsetting): «Ei veksande gruppe av Gates sine tiltenkte mottakarar kritiserer han i dag for å gjere meir skade enn nytte, og nokre har eksplisitt bede han om å slutte å hjelpe. ‘Bill Gates bør slutte å fortelje afrikanarane kva slags landbruk dei treng’, heiter det i overskrifta til ein kronikk i Scientific American, skriven av Million Belay og Bridget Mugambe frå Alliance for Food Sovereignty in Africa. Kritikarane, som spenner frå bondeorganisasjonar i Afrika sør for Sahara til folkehelseekspertar over heile verda, og skolelærarar i USA, peikar på faren for høge ekstra kostnadar ved Gates sine filantropiske krosstog og dei enorme følgjeskadane dei etterlet seg».

Av Mikael Böök, Finland

I slutet av sommaren (21-26 augusti 2023) samlas bibliotekarier från alla länder igen till årligt stormöte. Detta år anordnas IFLAs världskonferens (WLIC) i holländska Rotterdam. Men för tillfället funderar en stor del av biblioteksfolket snarare på WLIC år 2024, som enligt IFLAs beslut ska hållas i Dubai.

Valprosessane er i gang i IFLA, men Svensk biblioteksförening melder no at dei ikkje vil stemme på nokre av kandidatane som sit i dagens styre (Governing board). Med grunngivinga at «IFLA:s sittande styrelse (Governing board) har inte varit tillräckligt aktiv i att motverka de problem som funnits kopplat till IFLA:s kansli, tidigare generalsekreterare och den närstående stiftelsen SIGL. – Det behövs en stark internationell röst för det globala biblioteks- och informationssamhället. IFLA måste vara så transparent och öppet som man säger sig vilja vara. Vi väljer därför att inte rösta på någon av de kandidater som sitter i den nuvarande styrelsen. …  Däremot vill vi stärka IFLA:s förmåga att ta sig vidare och kommer därför att rösta för nya namn i styrelsen… ».

Idet vi tenkte at debatten om IFLA hadde stilna heilt, ser vi at tyske VDB – Verein Deutscher Bibliothekarinnen und Bibliothekare, med 1700 medlemmar, har annonsert at dei trekker seg ut av alle engasjement i høve til den internasjonale bibliotekorganisasjonen.

Biblioteksbladet skriv også om saka i dag og har intervjua leiaren av VDB. Vi får blant anna vite at IFLAs styreleiar Barbara Lison også er leiar av den tyske IFLA-komiteen. Lison har snart eitt år no markert seg som forsvarar av alt som skjer og ikkje skjer i IFLA-toppen, men utan å ville svare på kritiske spørsmål frå omverda.

Det tyske forbundet skriv i ei pressemelding (vår omsetting):

«På grunn av manglande openheit i handteringa av dei offentlege påstandane om ansvaret for økonomiske avgjerder i IFLAs styre og leiing, og samspelet mellom styret og sekretariatet, har VDB vedtatt å mellombels innstille arbeidet sitt i IFLAs nasjonale komité og ikkje lenger ta del i vala til IFLAs organ eller støtte nokre valforslag.

VDBs styre helser arbeidet med å reformere IFLAs styring velkomen, dvs. innføringa av krav om openheit i bruken av middel, løn til heiltidstilsette og tiltak for å forbetre det interne samarbeidet.

VDB vil ta opp igjen engasjementet sitt i IFLA så snart det er klart at reformene er gjennomførte på ein slik måte at ein kan vere trygg på at det faglege arbeidet er prioritert og at fungerande avgjerdsstrukturar trer i kraft».

30. januar skreiv vi om det eksklusive intervjuet som det tyske tidsskriftet BuB – Forum Bibliothek und Information – fekk med IFLAs sitjande president, tyske Barbara Lison, i samband med skandalen i organisasjonen. Som ho meiner slett ikkje er nokon skandale. Ho meiner derimot at BuB og svenske Biblioteksbladet og nokre andre organ som har gjort seg så fri å skrive om dette, er sterkt å kritisere: «Dei skuldingane som Biblioteksbladet har framsett mot leiinga i IFLA er alvorlege og i diametral motseiing til IFLAs verdiar» (vår omsetting).

Det ikkje lite spesielle med dette intervjuet med leiaren for verdas bibliotekorganisasjon er at ho sette som vilkår for å stille opp til intervju at BuB ikkje skulle dele det med andre redaksjonar for re-publisering og/eller omsetting til andre språk. Det har BuB heller ikkje gjort, men underteikna og redaktøren for svenske Biblioteksbladet fekk pdf-utgåva og siterte frå det og omtalte det i førre veke. Og når Bub i dag har lagt intervjuet på nett, kan kven som helst lese det på sine eigne språk, til dømes ved hjelp av DeepL (no også til norsk), Google Translate el. liknande.

Merk: Det er ikkje mykje ho vil seie, og slett ikkje vedgå. Akkurat no er det viktigast å få fleire i og utanfor IFLA og bibliotekmiljøet til å setje seg inn i saka. Tre tidsskriftredaksjonar og eit par-tre bloggarar, er ikkje nok. Derfor endå meir diametrale motseiingar og med store bokstavar, Frau Lison.

Det tyske tidsskriftet BuB – Forum Bibliothek und Information – intervjuar i nr. 1/23 (per 30. januar enno ikkje på nett) IFLAs sitjande president, tyske Barbara Lison, i samband med skandalen i organisasjonen. Men i denne første opninga hennar for kritiske spørsmål utanfrå avviser ho all kritikken som «ikkje bevist» og har elles svært lite nytt å fortelje.

Ein typisk passasje frå intervjuet (vår omsetting):

«- Når vil publikum bli fullstendig informert om hendingane?

– Kva for hendingar meiner du?

– Til dømes dei utålelege arbeidstilhøva på hovudkontoret, påstandane frå dei tilsette og den manglande kommunikasjonen.

– Kva meiner du med fullstendig? Kva meir meiner du vi skal seie?

– Ei moglegheit kunne vere å gje ei uttale der påstandane er fullstendig eliminerte.

– Dette har vi gjort mange stader og eg vil igjen vise til IFLA sin framtidsplan, som vi kan snakke om når som helst og som er offentleg tilgjengeleg. Vi har alt diskutert denne planen med representantar for både dei frivillige og representantane for dei nye regionale avdelingene til IFLA. Denne planen er den ultimate målestokken for alt vi gjer».

Vi får vite at ho var den einaste i hovudstyret som røysta mot å suspendere generalsekretær Gerald Leitner, og ho stadfestar at det kunne ho gjort igjen. Og ho meiner det er problemfritt at Leitner held fram som …

IFLA’s brand new Trend Report update is a masterpiece in the art of avoiding difficult words or paraphrasing them. For example, the words disarmament and peace. The absence of these words from the report speaks volumes about the current war trend. These words are not receiving a single mention in the new trend report.

Sustainability, on the other hand, is a word that is underlined by IFLA’s President in her foreword. «I am happy that both of them [i.e. the 2021 trend report and the current 2022 update] are closely linked to my presidential theme – Libraries Building a Sustainable Future,» she writes. It’s just that ‘sustainability’ in the text of the report itself then every time the word is used refers to «our own sustainability».

Surely «we» – the librarians and the IFLA – must succeed in becoming more sustainable if the world development is to become more sustainable. But does saying so help us to to perceive the trends and understand where we are heading?

«We need to feel a sense of agency in the face of the future», the Report says. And: «This can be uncomfortable. That part of the brain that wants only to deal with the familiar will tend to resist, but we need to overcome this. The sense of agency mentioned above – that we can all make a difference and shape the future – can help in this respect.» Therefore: «We need to support emerging leaders to ensure sustainability, while also seeing that we can all develop.»

Why cannot «we» ourselves develop into those emerging leaders who feel a sense of agency and become actors for the future? Why do we not dare to use the words peace and disarmament? Could we also note a counter-trend to the ongoing new arms race, namely, the trend towards the abolition of nuclear weapons ? Concrete and existing evidence of this counter-trend is the UN Treaty on the Abolition of Nuclear Weapons that has already been signed by 92 states and ratified by 68. Why do we – the IFLA and the librarians – not do our best to strengthen that trend?

Having a sense of agency means feeling responsible for making the development less unsustainable. It would mean to reach out with the message that we – the librarians, the IFLA – support the UN and its Treaty.

By the way, the wars, the current arms race, and the other preparations for war, are the biggest threat to the environment and to the sustainability of any further development.

Toppfolk i IFLA-systemet er svært kortfatta om krisa i organisasjonen, til dømes Inga Lundén i SIGL-styret, som vi tidlegare i dag siterte frå Biblioteksbladet. Og i Tyskland er det knapt nok kommentarar å få frå IFLA-tillitsvalde:

Tidsskriftet BuB Forum Bibliothek und Information har i dag førebels publisert ein pdf med nokre spreidde sider frå det komande nummer 1/23. I leiarartikkelen, under tittelen Totalschade = kondemneringsmoden (!), får vi ein idé om kva som kjem. Blant anna at «For det store fleirtalet av medlemmane i den tyske IFLA-nasjonalkomiteen var det [alt som er avdekka, min merkn.] ikkje tilstrekkeleg grunnlag for å uttale seg til BuB. Avslaga kom med berre få ord, men avslører desto meir om det tyske biblioteksystemet. Til dømes sa sjefen for eit av dei viktigaste biblioteka i dette landet til oss: «Eg synest ikkje den såkalla «handsaminga» av situasjonen i Biblioteksbladet og no BuB, er føremålsteneleg».

Redaktøren avsluttar: «Kor er dei, forkjemparane for informasjonsfridom og ytringsfridom i tyske bibliotek? Dessverre har vi ikkje funne dei i forskinga vår på IFLA-skandalen» [mine omsettingar].

I det komande nummer 1/23 av BuB kjem også det varsla intervjuet med noverande IFLA-president Barbara Lison, men i pdf-en får vi berre lese overskrifta: «Die Werte der IFLA sind nicht infrage gestellt» = Verdiane til IFLA står fast.

PS: Her på bloggen har vi skrive kritisk om IFLA sidan november 2020. Og har per i dag 25 artiklar.

Australske Christine Mackenzie, IFLA-president frå 2019-21, gjekk, tradisjonen tru, over i styret for stiftinga SIGL etter perioden sin i IFLA-styret. Men på twitter 24. januar (sjå illustrasjonen) kunngjorde ho at ho sluttar i vervet då ho ikkje er einig i vedtaka til styret om retninga og leiinga av SIGL. Som «styremedlem med dissens kan eg ikkje lenger vere ei effektiv stemme i styret og ikkje tene interessene til fondet og mottakarane av støtte» (mi omsetting).

Svenske Biblioteksbladet køyrer denne saka i dag og minnar om SIGL sin natur: «SIGL förvaltar de mångmiljondollar-donationer som Bill och Melinda Gates stiftelse de senaste åren skänkt till organisationen. Det gör stiftelsen till en maktfaktor i relation till sin stiftare, vilket bekräftas av det faktum att huvuddelen av Iflas budget täcks av pengar därifrån».

BBL intervjuar også Inga Lundén, framleis styremedlem, som berre har denne kommentaren: «Styrelsen beklagar verkligen. Hon har gjort ett bra och viktigt jobb för SIGL».

* Sigl på islandsk kan tydast seglas …

Skepsisen til IFLA-leiinga breier seg sørover, no til Sveits. Tittelen ovanfor har vi omsett frå eit innlegg i dag på den sveitsiske bibliotekbloggen Biblog. Guillaume A. Pasquier refererer her blant anna til ei kjelde vi nemnde tidlegare, det franske bok-og-bibliotektidsskriftet ActuaLitté, som igjen referer og siterer frå temanummeret til det svenske Bibliotekbladet. Og han lenker til Mikael Bööks herverande blogginnlegg: On The Multifaceted Crisis of IFLA.

Pasquier seier at det i neste utgave av Hors-Texte, bladet til Genève-bibliotekarane, vil kome meir frå ein sesjon under WLIC 2022-kongressen i Dublin. Likevel, skriv han, er det ting som ikkje kjem med i dette bladet, men som han vel å publisere i blogginnlegget sitt: «I staden for å leggje dette i søpla, valde eg å lage eit blogginnlegg av det». Dette er kanskje ikkje breaking news, men ein stemningsrapport frå møtet, så vi omsett noko av det: