Vi knipsa dette under ei vitjing på Dokk1 i 2018. No må dei ta det vekk på fredagane
Skeptikarar har heilt sidan dei første «åbne biblioteker» i Danmark i 2004 og sidan det første norske i Stavern i 2013 vore redde for at «meirope» bibliotek skal bli ei grei spareløysing for politikarane. I mindre målestokk har nok dette vore tilfelle fleire stader, men i dag skriv danske Fagmagasinet at dette kan bli ein realitet heile fredagane på dronningrikets mest bejubla folkebibliotek, Dokk1 i landets nest største by, Århus.
Den tillitsvalde ved biblioteket er naturleg nok redd for at «løysinga» skal spreie seg og minnar om at «Vi må igen forvente, at en del af borgerne vil komme på bibliotekerne på andre dage, hvilket øger arbejdspresset dér, hvor der jo ikke vil være flere ressourcer». Ikkje minst også fordi kommuneleiinga vil leggje ned to filialar.
MagsinK, bladet til svenske DIK (forbund for bibliotektilsette ++), har ei sak om at «Så har Meröppet förändrat bibliotekariernas arbete». Dei intervjuar tilsette som stadfestar dette. Ikkje minst handlar det om at dei må leggje meir til rette for folk. Og dei må til skilnad frå før avvise spørsmål frå folk som er der før biblioteket opnar, då dei har rutinar som må utførast før opninga: «– En del verkar tänka att ”om du ändå är på plats kan du väl hjälpa mig”. Då får man förklara att ”jag är upptagen med att förbereda en sagostund som jag ska ha snart” eller vad det kan vara».
Tidsskriftet intervjuar også ein universitetslektor frå Lund som har studert meirope sidan starten. Ho oppsummerer: «– De grupper som tillgängligheten ökar för är de som är fullt friska, har rätt ålder och är vana vid bibliotek. Därför är det viktigt att hela tiden fundera kring vilka som riskerar att stängas ute och hur man kan underlätta för de grupperna».
PS: Vi har etter kvart mange artiklar om meirope her på bloggen.
PS: Vi skreiv nyleg om politiske signal i Oslo om reduserte opningstider ved biblioteka på grunn av stramsparing. Kva då med meirope?
Vi skreiv nyleg om folkebiblioteka i UK som førebur seg på å bli varmestover for folk som ikkje har råd til å fyre heime. Sjølv om bustadene her i landet stort sett er betre isolerte, er kulda strengare, og biblioteka våre blir nok også brukt slik. Utan at det har vore snakk om eigne tiltak (?).
Så las vi om ein fersk plan for straumsparing i Oslo. Ifølgje NTB er planen i to delar: «I den første delen av planen skal innetemperaturen i kommunale kontorer settes ned til maks 20 grader. Også på skoler, i barnehager og i flerbrukshaller skal temperaturen ned. Men her er 20 grader minimum». Det går ikkje fram om dette også gjeld bibliotek (vi finn ikkje originalen nokon stad og har ikkje tilgang til Aftenposten, som skal ha skrive meir). Uansett frys du ikkje ved 20 grader, så det går vel bra.
Men del to av planen betyr «reduserte åpningstider i kulturbygg og biblioteker».
Det blir ein stor overgang særleg for brukarane av nybiblioteket i Bjørvika, dominert, som det er i dag, av folk som sit der lenge og jobbar med studium og anna. Då blir biblioteket som møteplass, den store nye trenden på 2000-talet, ein skugge av seg sjølv. Og kva då med meirope? Høyrer vi demonstrasjonstog?
I UK og USA er det kampanjar mot «staffless libraries» der løysinga brukast for å spare pengar.
I eit lesarinnlegg i Hamar Arbeiderblad i dag rettar Henriette Stranger Gulseth, tillitsvald ved biblioteket i Stange, og Mailin Toft, tidligare biblioteksjef, svært skarpe skyts mot lokalpolitikarane sine negative signal om bibliotekøkonomien. Dei opnar for at lovas minimumskrav kan vere bra nok, og for sparing ved hjelp av auka meirope, ubemanna bibliotektilbod.
Bibliotekarane i Stange skriv blant anna:
«Kommuneleiinga har for det første «bedt om en utredning for å innføre såkalt meråpent, altså ubetjent bibliotek, i kommunen.
Dette er for å kunne kutte ytterligere i driftskostnadene på biblioteket gjennom økt bruk av selvbetjeningsløsninger. I dette forstår vi at politikerne foreslår økonomiske kutt ved å nedbemanne. I tillegg ber politikerne om et notat om hva Lov om folkebibliotek (Folkebibliotekloven) sier om hvilke tjenester en kommune må tilby.
Det er kanskje flere som har et inntrykk av at bibliotekaren rydder og låner ut bøker, og lite annet?
Det vitner i så fall om uvitenhet rundt bibliotekarens arbeidsoppgaver og hvilken rolle biblioteket har i et lokalsamfunn. Hvis man i tillegg tror at et meråpent bibliotek er en ren mulighet for å spare penger, har man misforstått konseptet om ubetjente bibliotek».
Med eit anna ord kan dette ende med regelrett nedbygging av bibliotektilbodet. I Stange er dei tidleg ute med slikt, men vi vil nok dessverre sjå liknande i fleire kommunar. Ein del kommunar har i år fått betre økonomi, men KS er samtidig klar på at betringa kjem av at «2021 var et spesielt år». Det handlar særleg om koronakompensasjonen og at kommunar med netto innflytting har fått auka skatteinntekter. Og det siste gjeld slett ikkje alle kommunar.
Bibliotekdilemma: “To learn to read is to light a fire; every syllable that is spelled out is a spark.” ― Victor Hugo i “Dei elendige”
I dag kjem Klassekampen med ei viktig vinkling til bibliotekbrannen på Deichman i Oslo: Med tanke på tryggleiken til brukarar og tilsette meiner dei tilsette sine organisasjonar at det bør vere fleire tilsette på vakt til kvar tid. abc/nyheter følgjer opp med sitering. Klassekampen skriv at det var rundt 600 personar i biblioteket då dette skjedde, men berre «fire bibliotekansatte og tre vektere på jobb».
Jenny Dellegård frå Fagforbundet seier: «Selvsagt skulle vi gjerne sett at det var ansatte i hver etasje. Det er viktig å være til stede «på gulvet» og være tilgjengelige for de besøkende, … Økt bemanning vil også fungere forebyggende, uavhengig av hva som skjedde sist tirsdag. Hvis noen pønsker på noe tull, så lar de det kanskje være hvis de ser at det er en ansatt i nærheten».
Klassekampen har vore på telefon til hovudbiblioteka i Bergen og Trondheim, og der har dei omlag like mange eller fleire på jobb om kvelden, men i mykje mindre areal.
Rett nok er lokala godt dekka med overvakingskamera.
Også aserbadsjansk Wikipedia har ein omfattande artikkel om Åsgårdsreia. Klikk og kikk.
På siste sida i avisa Klassekampen (som vi siterer igjen, og med godt samvit) har i over tretti år petitspalten «I dag» vore ein tumleplass for hundrevis av skriveføre med ulike små eller store bodskap. Tysdag skreiv Bjørn Øyvind Engh frå Trondheim om ei bibliotekoppleving utanom det vanlege. Eller er det kanskje slik det er blitt når no alle med lånekort kan låse seg inn når som helst?
Ja, slikt som dette vil nok ergre dei store (i utval for oppvekst og kultur o.l.), men enkelte små vil det more. Her kjem det, med Engh si tillating:
Sjakk matt
Jeg sitter fordypet på biblioteket i noen metafysiske betraktninger i Morgenbladet da søndagsfreden i meråpent lokale brytes av en tsunami. Åsgårdsreien ankommer, de er bare fire 10-12-årige gutter, men adrenalinet er på topp: WROOOM…!!! som i en tegneserie, tre runder spurter de om kapp rundt reolene, gjør et stopp foran et par forskremte gamlinger, utfører rappetekster med dårlig …
Eit lesarinnlegg i Budstikka i dag er eitt av dei betre vi har lese i denne sjangeren. Innsendarane stadfestar at det har vore nedskjeringar over fleire år: «Det er veldig synd at Bærum kommune i årenes løp har valgt å knipe inn litt her og litt der i budsjettene bibliotekene rår over. Nå trengs en skikkelig satsing, særlig på de minste bibliotekene.»
Bærum bør få meiropne bibliotek, slik mange andre kommunar har, men «la ikke dette tilbudet bli benyttet som brekkstang for å kutte antall stillinger. Et bibliotek må være bemannet med gode fagfolk, hvis ikke koker stedet ned til å være en boksamling og ikke et bibliotek.»
Siste nytt frå avisa Varden: Når Porsgrunn bibliotek lanserer meiropning vil dei lokke folk til å gøyme seg på biblioteket på julekvelden! (meir får vi ikkje vite, for vi blir stoppa av betalingsmuren).
Å leike gøymsle på biblioteket er ikkje noko nytt, i alle fall ikkje i Denver, Colorado. Men seriøst: Ein kan vel også gå dit denne kvelden for å vere sosial? Til denne lågterskelmøteplassen vår framfor alle!
Ser vi ein ny, alternativ julekveld-trend!? For folk som har fått nok av både svineblót og basusjern.
Vi må ha tatt grundig feil då vi her om dagen dødsdømde dei meiropne bibliotektilboda med bakgrunn i korona-epidemien og krav til trygge publikumslokale. For i dag fann vi først dette frå Deichman om berre å «korte ned på ordninga» og så dette frå Eidsvoll bibliotek om klargjering for meirope tilbod. Rett nok med atterhald: «Så fort koronasituasjonen tilsier det… ».
Men det kan vere fleire grunnar til at lånarar ikkje har lyst til å låse seg inn og risikere å vere aleine på kveldstid på Eidsvoll bibliotek.
Dagsavisen i dag om 2021-budsjettet i Oslo og svar frå etatane på spørsmålet «Hva betyr dette budsjettforslaget for dere?»:
«Deichman skriver lakonisk at de «registrerer» at det heller ikke i år følger investeringsmidler til den nye bibliotekplanen for Oslo. Dermed ryker planen om pop up-bibliotek på St. Hanshaugen, og de beklager seg også over at det ikke er penger til oppgradering av Deichman Holmlia. Mens ostehøvelkuttet på tre millioner kroner skriver de at de tenker å løse med å korte ned på ordninga der man kan gå på biblioteket utenfor åpningstidene, det som kalles «Meråpent bibliotek».
« … korte ned på ordninga …»? Elles har vi inntrykk av at koronaen har sett stopp for all meiropning?
Når det no er tysdag og tid for vekas kategori, blir det nesten som eit gravøl å velje artiklane om meiropne bibliotek. For kjem vi nokon gong tilbake dit? I denne kategorien er det per i dag 15 artiklar. I dei første var vi svært skeptiske, utfrå den danske tendensen heilt tilbake til 2004 med 100% ubetente utlånsstader til erstatning for bibliotekfilialar. Slik det også blei «populært» i Storbritannia. Men etter kvart såg også vi verdien av utvida opningstid ved oppegåande bibliotek, særleg for visse typar brukarar. Før altså heile greia klappa saman med koronaen.
PS: Vi oppdaga no at vi klarte å unngå å blogge om Bibliotekarforbundet si fråsegn frå 2018 om dette fenomenet, men her kjem ho.
Deichmans filial i Nydalen i Oslo lanserer meirope bibliotek på svartfredagen. Det gratis bibliotektilbodet kan vanskeleg bli billegare, men ein kan få endå meir av herlegdomen.
I ein debatt i dag på svenske Biblist om nytt hovudbibliotek i Stockholm konkluderer bis-veteranen Ingrid Atlestam: «Ingen ska ha mer än 1000 meter till ett fullgott folkbibliotek. Inte meröppet utan mer öppet med kompetent personal.»
Trenger meråpne bibliotek være så uberørte av menneskehånd, for ikke å si -ånd? Er det ikke mulig å supplere automatene og balansere effektivitetskravet med noen tjenester med i alle fall et snev av levende kompetanse? For sånne hybride tjenester fins jo. Eller fantes.
Dansk måltid, men ikke lunsj og ikke i et bibliotek. Klikk og kikk.
Danske bibliotekarer har ikke faglige postlister som biblioteknorge og svenske biblist, bare interne lister for biblioteksjefer og spesialistgrupper. Bibliotekarforbundets månedstidsskrift dekker et allment debattbehov. Men så dukker det opp ei Facebookgruppe med bibliotekdebatt på pære dansk. Den heter «Fremtidens bibliotek», med undertittelen »Ordet er frit – biblioteket er dit».
Den ser ut til å være åpen for alle, i alle fall slapp vi gjennom. Den er faktisk starta av kulturministeren og styrelederen i danske «KS» og har som formål å samle «input til, når bibliotekerne sættes til debat i efteråret 2018.» (kanskje en idé for Skei Grande når hun skal i gang med ny bibliotekstrategi? Sist var den debatten veldig lukka).
De siste dagene har det for eksempel blitt flere gode kommentarer til et innlegg om nedlegging av filialer – også av meråpne bibliotek. Hvorfor skjer dét, undres skribenten, når «en personale reduktion kan gennemføres …
.jpg){kind=link}