Biblioteket tar saka #librarycase

No uroar faktisk rikspressa seg over folkebiblioteket, ikkje minst Aftenposten. I oktober hadde Knut Olav Åmås ein av sine vektige kronikkar: Ro er den nye rocken. Og her om dagen var det Frank Rossavik med tittelen Før skulle bibliotekene være stille. Nå er de pålagt å ta inn bråk. Motseiingsparet ro versus uro i biblioteket er i overført tyding hos begge; det går på tradisjonelt utlån av bøker (som minkar) versus alle dei «nye tenestene» og dermed «debattbiblioteket». Noko mange no meiner er meir utfordrande enn nasjonalbibliotekaren vil ha det til.

Rossavik er mest konstruktiv, der han aktivt støtter seg på det ferske nummeret til Bok og bibliotek (BoB), med fleire artiklar om emnet. Den innleiande saka i BoB-nummeret, Bibliotekenes debattdilemma, handlar om Norsk Bibliotekforening si nylege spørjeundersøking til alle biblioteka i landet. Denne avslører sprikande meiningar og at mange er usikre.

Som er ille nok, men det som ikkje blir poengtert, verken av NBF, i BoB eller av Rossavik, er at under halvparten av biblioteka svarte. Er det sannsynleg at dei som ikkje har svart er blant dei sikre og nøgde?

Ei betre undersøking er den som Elin Golten gjorde i doktoravhandlinga si. Men resultatet er det same; særlig dei små, men også mellomstore og nokre større bibliotek, manglar ressursar, kompetanse og guts til å arrangere debattar, i alle fall ikkje skarpe, gode debattar.

Men det kjem etter kvart idéar om korleis ein kan løyse problemet. BoB-redaktør Hans Olav Hageberg skriv i leiarartikkelen sin:

I denne saka på Nrk.no om eit folkemøte i Halden om manglande spesialundervisning, framgår det berre av bilet-teksten at det fann stad på Halden bibliotek. Men biblioteket tok initiativet. Og allierte seg med lokalavisa, som sørga for god førehandsomtale og for møteleiar. Slike tema er det sikkert grunnlag for å halde opne møte om i fleire norske kommunar, og då med biblioteket som initiativtakar og arena.

Når krisen har nyhetsverdi, er ein tittel på Journalisten.no. Dette handlar om ein panelsamtale og debatt 27. januar på Ringsaker bibliotek i Brumundal. Biblioteket inviterte Norsk Journalistlag Innlandet. Sjå også at «Arrangementet finansieres av vederlagsmidler». NJ har slike lag i alle fylka, og truleg same tilgang til desse pengane.

Og så er det Helaften om Ukraina på Sandnes bibliotek: Med namn som Arve Hansen i Helsingforskomiteen, og Aage Storm Borchgrevink og Øyvind Nordsletten. I det heile tatt er Arrangementsvåren på dette biblioteket imponerande. NB: Det er på Jæren at våren startar 8. februar…

Bra opplegg er det til dømes også i Trondheim.

>> PS kl 16.30: I Nordre Follo har nokon alt lese oss og melder seg på (det er plass til endå fleire): Frå Østlandets Blad: «Klimadebatten er en del av den årlige Klimafestivalen, som er et samarbeid mellom Fremtiden i våre hender, Naturvernforbundet, biblioteket, kulturskolen, Kolben med flere».

No var dette eit tilfeldig innblikk i kva som skjer i store og mellomstore byar, mens det dessverre slett ikkje er enkelt å få til i små bibliotek i små kommunar.

Norsk Bibliotekforening har levert høyringssvar til Ytringsfrihetskommisjonen si utgreiing «NOU 2022:9 En åpen og opplyst offentlig samtale» til Kulturdepartementet og «mener at bibliotekenes rolle for å sikre ytringsfrihet er underkommunisert i utredningen. … Vi vil fremheve at fysiske arenaer der mennesker møtes ansikt til ansikt i mindre grad benyttes, og at fysisk nærvær gir en annen form for samtale og meningsbrytning enn gjennom digitalt filtrerte debatter. Bibliotekene som møteplass og arena for offentlig samtale og debatt kan fylle en slik rolle, men potensialet er langt fra tatt ut».

Dette skjer dagen etter at herverande blogg kunne peike på ein alvorleg «Lokaldemokratisk bomtur» i samband med eit anna regjeringsinitiativ: «Lokaldemokratiet i foregangskommuner», eit program i regi av Kommunal- og distriktsdepartementet. Her måtte folkebiblioteka stå sentralt! Trudde vi. Men i dei aktuelle dokumenta er det ikkje spor etter b-ordet.

PS: «Debattbiblioteket» er eit langtfrå underkommunisert stikkord til artiklar på denne bloggen. Gjennom 16 år faktisk 185 artiklar medrekna denne.

Ei fersk spørjeundersøking i det finske folket (1000 personar over 18) stadfestar nokre av inntrykka frå Noreg, blant anna at små bibliotek ikkje har mykje spanande å by på.

«Bibliotekens styrka ligger i att de är öppna för alla. Ökad dialog och gemenskapsfrämjande verksamhet är något som efterfrågas. … De bästa metoderna för det här ansågs vara diskussioner om aktuella frågor med beslutsfattarna samt möjligheten att bekanta sig med olika kulturer i biblioteken. De unga respondenterna såg bibliotekets roll som diskussionsarena som viktigare än vad de äldre respondenterna gjorde. Bland invånare i små kommuner (med färre än 10.000 invånare) bedömdes evenemangen i biblioteken vara mindre viktiga än bland genomsnittet».

At unge har mest tru på dette i Finland, treng ikkje bety at dei i dag er dei er flinkaste til å møte opp til debattar. Sjå fotoet frå ein norsk debatt om eit utanrikspolitisk tema.