juli 29, 2020
Av Mikael Böök
Mitt resolutionsutkast för IFLA:s generalförsamling i den Haag 5. november (se inlägget «Måste biblioteken foga sig i kärnvapenstaternas diktat?» i bibliotekettarsaka.com 21.7.) har fått gensvar på IFLA:s epostlista om Library publishing (Biblioteket som utgivare). Närmare bestämt har jag fått ett par goda råd.
För det första blev jag tillrådd att förkorta och klarifiera resolutionsutkastet. Därför lägger jag nu det tidigare utkastet åt sidan och ersätter det med följande:
IFLA should apply for becoming a partner organization in the International Campaign to Abolish Nuclear Weapons (ICAN), which received the 2017 Nobel Peace Prize «for its work to draw attention to the catastrophic humanitarian consequences of any use of nuclear weapons and for its ground-breaking efforts to achieve a treaty-based prohibition of such weapons.» (Details about ICAN partner organisations and an application form are found at ICAN’s webpage http://www.icanw.org/partners.)
Vidare vore det viktigt att en institutionell IFLA-medlem (eller flera) ger sitt stöd åt utkastet redan före 3. augusti då tidsfristen för resolutionsförslag utgår.
Vill Norsk Bibliotekforening vara med på detta? Jag försöker också kontakta Finlands och Sveriges biblioteksföreningar i denna sak.
Med sommarhälsningar,
Mikael Böök
Personmedlem i IFLA
Lovisa, Finland
book (at ) kaapeli.fi / tel. +358 44511 324
Posted in Det uavhengige biblioteket |
2 Comments »
juli 29, 2020
Den britiske statsministeren i fire periodar i siste halvdelen av 1800-talet, William Gladstone, er hylla på mange vis dei siste halvanna hundre åra for leiinga av det Britiske Imperiet. Men no vaklar statuane av han, for det er blant anna sett fokus på at han lenge var imot å oppheve slaveriet. Til BBC 11. juni uttalte Gladstone’s Library at han innan 1850 hadde gjort heilomvending.
Men i dag er dei på heimesida si klare på at dei ikkje kjem til å motsetje seg fjerning av statuar og liknande av grunnleggjaren sin, om det skjer etter eit demokratisk vedtak. Dei meiner no at det nærmest ville vere i den demokratiske ånda hans å gjere det.
Jaggu er dei ikkje blitt tilhengarar av #BlackLivesMatter også. Men er det blitt med slike som med konsern som går i Pride-tog med regnbogeflagg og firma-logo? Dei skriv det på konto for PR-utgifter og kan trygt kalkulere med vinning.
Posted in Det uavhengige biblioteket |
Leave a Comment »
juli 29, 2020
Bærum bibliotek har laga ei leseliste for ungdom om BLM. Klikk og kikk.
I Washington Post finn vi to urovekkjande oppslag om bibliotek denne veka: I hovudstaden har folkebiblioteka opna igjen, men raskare og meir uforsiktig enn dei fleste andre stader. Trass i fleire klagar er ikkje biblioteksjefen einig i dette. Blant anna meiner han det ikkje er naudsynt å informere personale eller publikum når ein tilsett har fått påvist smitte, fordi «tilsette ikkje er meint å kome nærare enn seks fot frå kundene meir enn ein augneblink». I tillegg viser han til dei tilsette sitt personvern. Han seier han «forstår uroa blant dei tilsette, men meiner innbyggjarane må kunne kjenne seg trygge når dei kjem for å låne bøker».
Og i Douglas County, Nevada, vil ikkje sheriffen svare på eventuelle naudtelefonar frå biblioteket, fordi dei har erklært at dei stør #BlackLivesMatter….
Posted in Det uavhengige biblioteket, Korona og biblioteka, USA |
Leave a Comment »
juli 29, 2020
Uproblematisk møteplass
Khrono.no skriv i dag om at «Forskere ved Forsvarets Forskningsinstitutt finne ut hvor smittefarlig kontorlandskap og fellesarealer er». Det handlar om dråpesmitte og spesielt små dråper som kan halde seg svevande i lufta lenge. FFI veit alt ein del om dette: «Vi oppdaget at større dråper enn det man tror, kan holde seg svevende og bli transportert med strømningene i lufta. Det kan gjelde dråper på opptil 50 mikrometer. Altså kan dråper fra pusten din holde seg svevende i et rom i flere timer». No vil dei undersøke konkret kva dette har å seie «i kontorlandskap og på kritiske arbeidsplasser som sykehus og flyplasser». Dei skal blant anna sjå nærmere på kontordesign og ventilasjonsanlegg.
Alle biblioteka har denne typen areal, med mange menneske ut og inn og på kross og tvers heile dagen. Vi har skrive om liknande ting før, då med utgangspunkt i planlegginga av dei nye regjeringskontora i Oslo. Blant anna også i USA er bibliotekforeininga svært opptatt av koronaen og biblioteket som møteplass.
Posted in Biblioteklokale, Korona og biblioteka |
Leave a Comment »
juli 28, 2020
Det er Olsok 29. juli og 990 år sidan Heilag Olav blei heilag. Nærmare bestemt sidan han la grunnlaget for heilagskapen sin ved å stupe på Stiklestad denne dagen (meir presist var det Kalv Arnesson og Tore Hund som sytte for stupinga). Det tok eitt år og fem dagar for Olav å bli helgen, men det kan ha vore verdsrekord (Peter av Verona slog ham i 1253 då han fekk tittelen alt etter 337 dagar). Mykje er skrive om Olav sidan Snorre og frametter, men lesetipset denne veka er likevel «Nidarosdomen : En biografi om Norges nasjonalmonument og menneskene som bygde det» av Atle Næss. Fordi det er ei sabla god bok og fordi levningane etter Olav skal ha havna der. I Domen. Etter kvart. Etter først å ha lege i Klemenskirka og så i Olavskirka. Seier soga.
Fotoet er av det fine museet om Klemenskirka, men som blei grave ut på andre sida av Krambugata, altså til venstre på fotoet. Museet stod ferdig i 2019. I bakgrunnen ser vi Trondheim folkebibliotek, der dei elles fann restene etter Olavskirka under utbygginga som var fullført i 1989. Ruinane kan sjåast i overgangen mellom det nye og gamle biblioteket. God Noregsferie.
Posted in Bibliotekhistorie, Lesetips |
Leave a Comment »
juli 27, 2020
Juli betyr færre nyheitssaker og dermed tid til langlesing. Men i bokhaugen ligg det også titlar vi lenge skulle ha omtalt på bloggen, til dømes ein overliggar frå i fjor: «Bokhistorie. Bibliotekhistorie : en jubileumsantologi fra Norsk bok- og bibliotekhistorisk selskap». Dette er den fjerde publikasjonen NBBS står som utgjevar av. Men dei kvite flekkane på dette kartet er mange, så foreininga hadde fortent meir støtte både med økonomi frå institusjonane og frivillig kompetent innsats. Bloggaren har no meldt seg inn, med ambisjon å skrive litt om dei når dei fortener det.
No fortener dei det. Det er blitt ei fin bok på fleire måtar. Ein del av emna i boka er vi kjende med, men, som det står i baksideteksten: «Utgivelsen presenterer både velkjente temaer i nytt perspektiv og emner som det tidligere ikke har vært skrevet om». Underteikna har faktisk vore på Bibliothèque Nordique i Paris (i 1997), men først no lese meir enn fem linjer om institusjonen. Og om «Rokokkoen i norsk typografi», «Dekorert papir» og tidsskriftet «Magazin for Naturkundskab» visste vi tidlegare ingen ting.
Det er inga stor bok, men dei 131 sidene er innhaldsrike og avdekker eit stort tematisk mangfald. Geografisk spenner det frå Christiania/Kristiania/Oslo via Spydeberg (eigentleg Enebakk) og Trondheim til Paris, og i tid frå 1600-talet til nesten i dag.
Dei to innleiande kapitla handlar om …
read more »
Posted in Bibliotekhistorie, Bokbransjen, Bokomtale |
4 Comments »
juli 24, 2020
Ei heit sak i desse tidene er kampen om vaksinar for å hindre eller kurere visussjukdommen Covid-19. Blant anna skal Trump ha tilbode eit tysk firma ein milliard dollar for å sikre USA ein vaksine. Og i India er svartebørsinga i full gang. Då kan ein til dømes ta fram igjen klassikaren «Den tredje mann» av Graham Greene. Der det handlar om svartebørshandel med penicillin i eit krise- og kald-krig-ramma Wien i 1948. Både spennande og avslørande.
Posted in Lesetips |
Leave a Comment »
juli 23, 2020
Av Mikael Böök
För ett par dagar sedan ramlade ett medlemsbrev från bibiotekariernas världsorganisation IFLA ned i min epostlåda. I brevet ville IFLA påminna om förberedelserna inför organisationens generalförsamling som ska mötas nästa gång i den Haag den 5 november. Samtidigt meddelades att tidsfristen för att lämna in förslag till mötesagendan har förlängts till 3 augusti (kanske pga av pandemin?)
Först kändes brevets innehåll en aning avlägset såhär mitt i den hetaste sommar- och semesterveckan. Men efter ett morgondopp i Finska Viken och en extra kopp kaffe förstod jag att här erbjuds ett tillfälle . . . att försöka göra någonting viktigt. Eller kanske försöka på nytt, det kan väl inte vara första gången som någon lägger ett resolutionsförslag i den här stilen inför IFLAs generalförsamling? :
read more »
Posted in Det uavhengige biblioteket |
4 Comments »
juli 17, 2020
Ikkje fallen betalingsmur, men ruin av bygdeborg. Frå ei bok der to kapittel er «open access». Klikk og kikk 🙂
Dette er ein mellomtittel fra Khrono.no sitt intervju med direktør i Forskingsrådet, John-Arne Røttingen. Det handlar om at «Frå 2021 får norske forskarar ikkje lenger pengar frå Forskingsrådet dersom dei gir bort opphavsretten til tidsskrift og forlag».
Røttingen seier blant anna: «Forskaren og institusjonen skal ha opphavsretten, og dermed retten til å arkivere og gjere artiklane tilgjengelege. Vi trur dette er noko alle tidsskrift må og vil akseptere. Vi er i tett dialog med redaktørane for dei største tidsskrifta, og forlaga har sagt at dei ønskjer å finne gode modellar for å vere i samsvar med Plan S».
I dag følgjer Khrono opp med to litt ulike synspunkt frå to forskarar: «Meiner forskarar må ha rett til å «klippe og lime» frå publiserte artiklar».
Posted in Open Access, Plan S, Tidsskrift |
Leave a Comment »
juli 17, 2020
«Lei kona? Lei kano!». Ein gong på ironiens 1990-tal kunne vi lese dette på eit reklameskilt for kano- og kajakkutleige i ein østfoldby på fire bokstavar. Tretti år seinare, når no pendelen har slått motsett ut, til dei lett-krenkelege sin fordel, er slagordet sjølvsagt blitt umuleg. Og burde vore dobbelt umuleg for bibliotek som måtte innføre det same tilbodet. Om dei då ikkje vel å bryte gratisprinsippet. For å seie det slik.
Posted in bibliotekhumor, X-utlån |
Leave a Comment »
juli 16, 2020
>> Nytt 17.7.: Norsk Bibliotekforening melder på lista biblioteknorge at dei «har teke initiativ til eit møte med Forfattarsentrum m.fl. rett over ferien» om desse spørsmåla. Bra!
«Strømmes for evigheten» var overskrifta i Klassekampen i går då dei følgde opp saka frå tysdag om strøyming og påfølgjande nettpublisering av foredrag og liknande. Noko som kan undergrave nye oppdrag og dermed økonomien til forfattarar. Onsdag blei Nasjonalbiblioteket og Deichman intervjua, men eit gjennomsnittleg folkebibliotek vil ikkje alltid kjenne seg igjen i korleis dei to største biblioteka i landet løyser ting.
Det er på tide med ein gjennomgang av alt dette no når digitale arrangement må bli daglegdagse. Dette er ingen oppgåve for denne bloggen, men vi vil bidra til å spele ballen vidare.
Opphavsrett har aldri vore enkelt, og i faglege forum vedgår ofte bibliotekarar kor usikre dei er. Sjå til dømes denne tråden på Twitter, der den røynde biblioteksjefen i Lom, Rita Mundal, forsøker å få svar på følgjande: «Vi vil ikkje bryte lov og reglar. Er det lov å ha opplesingar i biblioteka utan å betale vederlag og avklare med forf. på førehand eller er det ikkje lov? Td lesestund for ungar, Strikk og lytt, litterær lunsj. Dette er reine opplesingar, ikkje bokpresentasjonar».
Forfattar Idar Lind engasjerte seg, men dei fleste andre fortalde mest om kva dei ikkje veit. Same kor mange gongar Rita gjentok og presiserte.
Det overraskar ikkje at Rita er frustrert. Ho starta tråden sin tre dagar etter at Norsk forfattersentrum hadde hatt ein twitterdiskusjon, der dei i ei seinare oppsummering på heimesida blant anna skriv:
read more »
Posted in Det digitale biblioteket, Digitalisering, Korona og biblioteka, Litteraturformidling, Nasjonalbiblioteket, Opphavsrett, Sosiale medier |
1 Comment »
juli 14, 2020
Bokomtale og sitat er lovleg. Klikk og spol gjerne 25 minutt ut i sendinga 🙂
Dette er hovudsaka på kultursidene i Klassekampen i dag: «Er kritisk til digitalisering – Forfattersamtaler, foredrag og bokbad deles fritt på digitale flater. Det kan frata forfattere inntektskilder». Det er klart, men litterære arrangement kan vere så mykje, og sjølv om avisa kan påvise at eit (ikkje namngitt) bibliotek er blant syndarane, er det viktig no at bibliotek ikkje blir skremde frå å leggje ut og dele noko som helst.
Tore Renberg seier til avisa at digitalisering av slike arrangement « … er en blindvei. Under korona har det oppstått av nødvendighet, men om det er et vellykket eller interessant formidlingsmedium, er et annet spørsmål».
Ingvild Herzog, leiar av Norsk Forfattersentrum, er kritisk til at «arrangementer skal ligge ute uten tidsbegrensning. … det kan gjøre forfatterne mindre attraktive til andre arrangementer. … Når noe skal vare evig, må det koste mye. Hvis ikke tar vi knekken på forfatterøkonomien».
Vi nemnde dette på bloggen alt 25. mars, men samtidig viste vi til at bibliotek i Australia har fått på plass ein avtale om fri bruk av litteratur i digitale arrangement, på vilkår av at …
read more »
Posted in Det digitale biblioteket, Korona og biblioteka |
1 Comment »
juli 14, 2020
Dei kan få sagt det, danskane. Her på Danmarks Biblioteksforening sine sider kan vi lese om ei undersøking som viser at «nedlukningen af Danmark har givet mange lyst til at læse mere. Bibliotekernes digitale læsetilbud blev bestormet, og både børn og voksne har tilbragt mere tid i bøgernes verden, mens Corona satte vores normale hverdag på stand by». Men altså: « … bibliotekerne var hurtige til at sætte kvoterne på udlån op, så borgernes øgede læselyst så vidt muligt kunne honoreres».
Lesetips i veke 29: Ein (dessverre) nyleg avdød svensk forfattar om danske maktkampar på 1700-talet. Om ein konge som trudde han var forbytta med ein bondeson frå Hirtshals. Som minnar oss om ei anna fantastisk bok av same forfattar.
Posted in Korona og biblioteka, Lesing |
Leave a Comment »
juli 13, 2020
Frå ei utstilling på Moss bibliotek: «Lag noe av gamle bøker»
Frå OCLC sitt nyheitsbrev i dag har vi fått Google Translate til å produsere følgjande frå engelsk til norsk (GT er blitt betre, men nynorsk kan dei ikkje. Og til OCLC og alle US-amerikanarar: Covid-19 er sjukdomen og ikkje viruset (viruset heiter eigentleg SARS-CoV-2)):
«Fem plastbaserte elementer ble valgt ut for den tredje runden av Battelle laboratorietesting for å undersøke hvor lang tid COVID-19-viruset kan leve av materialer som vanligvis brukes i arkiver, biblioteker og museer. Studien begynte fredag 10. juli på gjenstander levert av Columbus Metropolitan Library; National Archives and Records Administration; og National Library Service for Blind and Print Disabled, Library of Congress. Resultatene fra testset 3 forventes å bli utgitt innen fire uker. Den andre runden med testing – å undersøke papirbaserte materialer – pågår fremdeles; resultatene deles senere i juli.
Åpning av arkiver, biblioteker og museer (REALM) er et forskningssamarbeid mellom OCLC, Institute of Museum and Library Services og Battelle. Målet er å undersøke hvor lenge COVID-19-viruset overlever på materialer som er utbredt i biblioteker og museer, og hvordan materialer kan håndteres for å dempe eksponeringen for ansatte og besøkende».
Posted in Korona og biblioteka |
1 Comment »
juli 10, 2020
Yoga kan ikkje redde biblioteka no, men det var eit tilbod under ALA-konferansen i Chicago i 2017
Dette er grovt omrekna frå dollar, og då forstår vi at det handlar om USA, ikkje Noreg. Og det er førebels berre eit forslag som to sentrale politikarar frå Demokratane har lagt fram og som bibliotekforeininga ALA sjølsagt stør. Til skilnad frå korona-støtta her i landet er dette ikkje prosjektpengar, men støtte for å kompensere for konkrete øydeleggingar etter pandemien:
- $1.7 billion to be distributed to local libraries through state library agencies based on state population, with a minimum of $10 million to each state
- $45 million in formula grants to Tribal libraries
- $200 million in competitive grants to strengthen library services to communities affected by COVID-19
- $40 million for IMLS to administer grants and conduct research and data collection related to the impacts of COVID-19
Posted in Korona og biblioteka, USA |
Leave a Comment »
Biblioteket tar saka #librarycase 