Alan Wylie er Londons og UKs desidert fremste bibliotekaktivist. Særleg på twitter, fleire gongar om dagen. Då handlar det om kamp mot nedleggingar, mot privatiseringar og «delegering» til frivillige, samanslåing av bibliotek med alt frå innbyggjartorg til politistasjonar (!). Og mot såkalla «minibibliotek». For ikkje å gløyme kampen mot dårleg arbeidsmiljø i bibliotek både under pandemien og under «normale» tilhøve.
Han marknadsfører seg no også som føredragshaldar på møte og konferansar. Han jobbar «på gølvet» i eit bydelsbibliotek i London.
Første gong vi møtte han var i 2016, då vi intervjua han for tidsskriftet Bibliotekaren (s. 4-7). Vi har blogga om han fleire titals gongar. Den skotske aksenten hans er godt forståeleg for slike som oss.
Dette relieffet av Karl Marx finst i biblioteket i Bethnal Green på Londons austkant. Saman med Darwin og Wagner (!)
Khrono.no skriv i dag om grupperommet ved universitetsbiblioteket i Florida som no må få nytt namn. «Karl Marx Group Study Room 229» var eitt av 15 grupperom med namn etter tenkarar og forfattarar. Men det duger ikkje etter at Russland har gått til krig mot Ukraina: «For mange rundt om i verden vekker den russiske invasjonen av Ukraina sterke og smertefulle minner om sovjetisk dominans og undertrykking, som hadde en udiskutabel kobling til marxistisk ideologi».
Det går ikkje tydeleg fram om på kva for eit nivå dette er trumfa gjennom. Vi må håpe at bibliotekleiinga er utan skyld.
PS: Putin og oligarkane hans må sjølvsagt kjenne seg djupt krenka av dette og slutte seg til protestane som er på gang.
Starten på søket på «bibliotek» på Tiktok. Klikk og kikk
I Klassekampen i dag er hovudsaka på kultursidene at bokbransjen «Tjener på Tiktok-omtale». Men dei skriv også om at biblioteka, dei som ikkje har krav om inntening, har utbytte av å vere på denne sosiale kanalen. Det heiter blant anna:
«Askerbibliotekene har 567 følgere og nesten 12.000 likerklikk.
– Vi ser hele tida etter nye måter å treffe brukerne våre på. Responsen har hittil vært veldig god, sier Jon Esteban Furøy, leder for barne- og ungdomsavdelingen ved Askerbibliotekene.
De har to ansatte som lager videoer til Tiktok. Den mest sette videoen har fått 67.000 visninger. Der anbefales flere norske ungdomsbøker, blant annet «Dette er ikke oss» av Neda Alaei og «Litt redd, bare» av Alexander Kielland Krag.
– Vi legger merke til at folk etterspør bøkene vi omtaler på Tiktok. Vi vet at vi nå treffer en gruppe vi tidligere ikke har klart å treffe».
Vi har tidlegare skrive om tiktokkinga i Nittedal og om humoristisk, men effektiv Bibliotek-Tok i svenske Flen.
Dette er eit falskt eller i beste fall forskjønnande ord for at lenker har slutta å virke. Lenkeråte gir inntrykk av at ein ukontrollerbar sjukdom har råka nettstaden. Og ordet tilslører at også venteleg høgst seriøse utgivarar, til og med bibliotek og bibliotekorganisasjonar, plutseleg kan snu heile eller store delar av nettstaden på hovudet og/eller «effektivisere vekk» alt som ikkje er hyperaktuelt.
Denne bloggen, med fleire, har lenge vore offer for Norsk Bibliotekforening sine minst to store omleggingar sidan ca. 2014. Og no registrerer vi det same med Bibliotekarforbundet. Dette er synd for både fagfolk, forskarar, journalistar og politikarar som arbeider med bibliotekpolitikk i eit litt lengre perspektiv enn sidan hausten i fjor.
Men du kan jo gå til Nasjonalbiblioteket, svarer du kanskje. Nja. Bibliotekarforbundet sitt tidsskrift «Bibliotekaren» er skanna i Rana, men berre til og med 2016-årgangen. Det same gjeld «Bok og bibliotek», men berre med to av seks nummer det året. Og NBF sitt «Bibliotekforum» (1995-2014) har dei ikkje starta på enno, trass i lovnadar vi har fått referert.
Så her på bloggen må vi søkje og grave etter nye lokasjonar, om dei finst. Eller bruke Wayback Machine (WM). Med desse to metodane klarte vi i dag å «gjenopplive» dei tre lenkene i det siste avsnittet i denne bloggposten frå 2019. Dette var nokre viktige artiklar om bibliotekutfordringane i UK og i DK, men vi kan ikkje bruke tid på meir enn brøkdel av alt det andre som er dødt. Eller altså drept.
Men slett ikkje alt er på WM heller. Gjer det til ein vane å lagre på WM når du har ein mistanke om at noko viktig også er flyktig! I nettlesarane Chrome, Firefox, Edge og Safari kan du laste ned eit praktisk tillegg til WM i verktøylinja, så er arkivering gjort med eitt klikk eller to.
Denne Facebookmeldinga frå biblioteket i Järfalla ved Stockholm blei ein «suksess», med over syttenhundre likes og smilefjes og 299 kommentarar. Men FB viser seg frå si verste side: Dei lar oss ikkje sjå om det kan ha vore nokre indignerte «nei-til-formyndarstaten-kommentarar» blant dei 299. FB opplyser: «Mest relevante er valgt, og noen kommentarer kan derfor være filtrert bort».
Skaun og Elverum kopierte spøken her i landet. Éin kommentar i Skaun var denne: «Supert! Sist så lånt æ Arbeidsmiljøloven med kommentarer! Glede mæ te å bli testa i det temaet 🙂 ».
The German website Bibliotekarisch.de collects links to news and other information about libraries, the refugees and the war. Most are in German, but also some others.
5. april var det lansering av rapporten «Samlokalisering av bibliotek og innbyggertorg : En innbyggerundersøkelse utført i Drammen og Indre Østfold kommune». Til no, 14. april, er det berre Forum for offentlig service (FOS) som har publisert noko om dette; dei har då også til no vore den største pådrivaren for denne løysinga. Samlokalisering, og samorganisering, slik det er blitt i Indre Østfold, er ein lenge uforløyst debatt i Bibliotek-Noreg. Her på bloggen har vi forsøkt å oppmode til debatt, men lite har skjedd enno.
I den grad ei spørjeundersøking blant publikum er viktig, for dette omfattar berre éin stor bykommune og éin typisk mellomstor kommune, og begge på Austlandet, synst vi poenget i overskrifta vår er det viktigaste å formidle. Det heiter om respondentane:
«…nær 1 av 4 [svarer] at bibliotekets uavhengighet blir utfordret ved samlokalisering. Dette begrunnes blant annet med at det blir en uklar sammenblanding av to ulike tjenester, at det gir kommunen mulighet til å påvirke tilbudet på biblioteket og at det blir mer folk/støy på biblioteket».
Alt biletstoffet i FOS sitt oppslag er frå Nye Deichman. Flotte foto. Der fann lanseringa av rapporten stad, men vi har ikkje høyrt éitt pip om at Oslo vil velje denne løysinga.
Kva får denne bloggaren ikkje tips om?! Vi kunne hatt mange fleire innlegg, men må gjere eit utval. I dag fell valet på ei sak i engelske The Guardian: «Bodø/Glimt, the Norwegian minnows catching Europe’s elite cold» (minnows = «småfisk»). Det handlar altså om fotball, men også om kulturskilnader i Europa og internt i Noreg.
Biblioteket Stormen i Bodø er sentralt, aller først i teksten. Der får vi nemleg historia om det store svart-kvite fotoet i trappa til andre høgda på biblioteket. Historia om korleis kommagane til menneska på fotoet er klussa over eller skrapa vekk, truleg for over hundre år sidan av …
Vi har skrive mykje om den aukande «folkerørsla» for å fjerne «upassande» bøker frå bibliotek i USA. Men no har folkebiblioteket i New York i samarbeid med tre store forlag sikra gratis digital tilgang til førebels fire av titlane som er forbodne eller utfordra lokalt eller i enkeltstatar. Og her gjeld ikkje «eksemplarmodellen» som er vanleg for e-bøker. Alle får tilgang kor som helst, utan ventelister og faktisk utan lånekort!
Vi skreiv om det her om dagen, at den erklærte, profilerte sosialisten Emily Drabinski var den éine av dei to kandidatane til toppvervet i verdas største (?) bibliotekforeining. No er det klart at ho vann! Det er enno ikkje på topp på ALA sin nettstad, men du finn ei sak under News. Og Twitterkontoen hennar er sprekkfull av gratulasjonar.
I ALA-oppslaget seier ho dette:
«Thank you to everyone who participated in this election. I am humbled and excited to serve as your President-elect. Thank you to Kelvin Watson for standing for election with me. I have the deepest respect and gratitude for Kelvin and his commitment to libraries.
As we face an uncertain and challenging future, I know this: we have each other, and we are enough. I am ready to get to work with all of you to strengthen our association and our field to support library workers and the communities we serve. Thank you for your confidence and support of my vision for ALA and your role in that vision. We have a lot of work ahead to build collective power for the public good. I can’t wait to get started with all of you.»
Ho tiltrer i 2023 og har vervet eitt år, men dette vil gi meirsmak!
Ingen påskefred å få i Nottingham: Ifølgje NottinghamshireLive har kampanjen Save Nottingham Libraries spandert 450 GBP på å få fram bodskapen sin på dette elektroniske reklameskiltet i byen. Dei har også sendt ei heil lita protestbok av rundt hundre forfattarar til kvar j…. bystyremedlem.
Bloggaren prioriterer fiksjon framfor faglitteratur på raude dagar som desse. Då blir det også tv-titting, og i desse tider såkalla påskekrim. Den ovanfor namngitte serien på NRK er blitt ein snakkis trass i at skjermane våre no flyt over med mord og elende, både fiktive og dessverre høgst reelle.
Denne serien er innfløkt og spanande heile vegen. «Magpie Murders», som er namnet på utanlandsk, er mysteriet med det manglande, og sjølvsagt avgjerande, siste kapitlet i eit oppdikta krim-manus. Kor er det blitt av og kven var mordaren?
Prioriteringa vår av fiksjon omfattar også lesing og lytting. Og jammen er det ikkje ein tapt tekst også i lydboka som i går var med på tur rundt Tunevannet ved Sarpsborg (20 988 skritt). Det handlar om «Liknelseboken», den aller siste romanen etter Per Olov Enquist. Han er høgst sjølvbiografisk og ein oppfølgjar til «Ett annat liv» frå 2008 (her nemner vi dei svenske utgåvene, då berre desse finst på den eigne lydbokappen, og fordi betre lytteoppleving ikkje finst enn når P.O. les sjølv, i den folkelege, vesterbotniske stilen hans og med innslag av dialekt).
Men til dette med tapte tekstar: I Liknelseboken er blant anna faren i fokus, han som døydde då «Per Ole» var under eitt år gamal. Men brått i 2001, fortel han, sonen, kom ei skriveblokk etter faren til rette. Det viser seg at også faren hadde hang til det litterære, og blokka inneheld …
I Klassekampens Bokmagasinet laurdag skriv Magnus Nilsson, i samband med det russiske overgrepet mot Ukraina, om svensk boikott og det motsette. Vi får lese om den svenske kefir-debatten, der den største nasjonale produsenten har slutta å levere kefirmjølk, då dette «blir «assosiert med Russland» på eit vis som ikkje er sett på som «passande under desse omstenda». I akkurat dette tilfellet er det altså det russiske allment sett som er sett på som eit problem, ikkje den russiske staten sine brotsverk». Mens det er døme både i Sverige og Tyskland på at samarbeid med russiske forfattarar og kunstnarar held fram. Nilsson oppsummerer:
«Å demonisere eit land og ein kultur er farleg, fordi det gjer vegen til framtidig fredeleg sameksistens – og kanskje forsoning – vanskelegare. Og historia viser faktisk at nettopp litteraturen kan vere noko som hjelper oss til å sjå det komplekse i ein situasjon der statar står hardt mot kvarandre som fiendar.Under den andre verdskrigen blei eksilforfattarar som Thomas Mann og Bertolt Brecht symbol for at det tyske ikkje kunne reduserast til nazismen. Og etter krigen kom diktarar som Goethe og Schiller til å bli emblem for det Tyskland som blei forrådt av nazismen – det som hadde gått under og som no skulle gjenreisast og nyskapast».
Og vidare: «Det er gledeleg at ein no jobbar på høggir ved mange bibliotek for å løfte fram ukrainsk litteratur».
I Morgenbladet denne veka kan vi lese om ein nettkampanje og organisasjon med dette namnet, sett i gang av den kjende kanadiske filmskaparen Mary Harron. Ho seier til avisa: «– Fordi så mange filmer er tilgjengelige for strømming, finnes det en illusjon om at vi også har tilgang på en haug med filmhistorie. Det stemmer ikke. Mengden eldre film som er tilgjengelig, er i ferd med å bli ganske liten. Hva er det som skjer med vår forståelse av filmhistorie, når vi stort sett bare ser det som Netflix legger ut?»
MB intervjuar også Kim Tallerås ved Oslomet. Han har forska på utvalet i strøymetenestene og seier blant anna:
«Å vise til at en tittel likevel er tilgjengelig i et lite hjørne av internettet er ikke alltid en tilstrekkelig form for tilgjengelighet, hevder Tallerås. Spesielt ikke når strømmetjenestene legger opp til en brukeradferd der man skal gjøre minst mulig for å få tilfredsstilt ens behov, der man sjelden har tid eller overskudd til å lete etter noe som bare kanskje vil dukke opp. – Du må få innholdet inn på en plattform der folk faktisk blir eksponert for en viss bredde».
Her på bloggen har vi tidlegare foreslått eit enkelt fjernlånssamarbeid mellom norske folkebibliotek som framleis har DVD-samlingar. Dette har vel ikkje blitt noko av, men dei same biblioteka ville kunne opprette og bidra til «Missing Movies – Norsk avdeling»!
I overgangen frå papirboka til e- og lydbøkene går blant anna også lukta tapt; lukta av papiret, limet og trykksverta. Som mange, med god grunn, assosierer med bibliotek. Ifølgje Svt.se har ein svensk luktforskar også kome til at «många förknippar doften av ny bok med att få en present».
Eit søk i Oria.no viser at av bøker om lukter i norske bibliotek er 110 av 159 trykte. Enn så lenge.
Bakka
Vi ser ikkje mange riksavisomtalar av pensjonerande bibliotekarar, andre enn éin og annan på direktørnivå. Men i Klassekampen i dag skryt journalist Anne Kari Hinna uhemma av Pål Hermod Bakka på SV-bibl på UiBergen, som nyleg gav seg som lønsmottakar. Hinna, forstår vi, er ei av dei som har hatt han som «sin bibliotekar». For han har hatt like stor omsorg for studentane som for å halde liv i faglege debattar i bibliotekmiljøet pluss pluss. Hinna baserte seg også på eit lengre intervju med han i Studvest.
Brødskive
Minst like sjeldan som riksavisomtalen ovanfor er nok intervju i US-amerikanske riksmedia med sosialistiske (det har aldri skjedd før) presidentkandidatar til bibliotekforeininga ALA med deira 50 000 medlemmar. No snakkar vi ikkje om hovudstraums media, men Jacobin er ein av dei klart mest lesne blekkene på venstresida over there. Kandidat Emily Drabinski har røynsler frå lønskampar og fagforeiningsverksemd, budsjettnedskjeringar og kampen mot ytre høgre sin sensur av «uønska» litteratur i biblioteka. Kjend Drabinski-sitat: «Labor struggle is a struggle. It is not a sandwich». Les og forstå samanhengen (valet vil vere avgjort når du les dette).
>>PS 11.4.: Denne siste parentesen er feil. Fristen for å stemme var 7.4., men som ved andre val i USA Tar Teljing Tid.
Biblioteket tar saka #librarycase 